درجوامع پیشرفته و حکومت هایی که بر پایه رای و نظر مردم استوارند، انتخابات سدی در مقابل هرگونه هرج و مرج و بی نظمی محسوب میگردد.در این راستا عده ای به نمایندگی از سوی مردم با برگزاری انتخابات، اداره امور کشور و تعیین چارچوب اداره آن را بر عهده میگیرند.
در جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصل ششم قانون اساسی «امور کشور باید با برگزاری انتخابات اداره شود و انتخاب رئیس جمهور،اعضای مجلس خبرگان رهبری، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شوراهای شهر و روستا با رای مستقیم مردم صورت میپذیرد.
در جمهوری اسلامی ایران، اداره حکومت و قانونگذاری در چار چوب اصول قانون اساسی با اداره و نظر ملت تعیین می گردد و انتخابات در حقیقت تبلور اراده و خواست مردم است.
انتخابات یعنی گزینش بهترین ها، هر چهار سال یکبار طبق قانون اساسی مردم با حضور در صحنه انتخابات، رئیس جمهور منتخب خویش را انتخاب می کنند و به این ترتیب حق و سهم خود را در اداره کشور به یک فرد با نظر خود، تفویض می نمایند.
به طورکلی کلمه انتخابات گزینش اصلح فرد یا افرادی از جامعه از طرف مردم تلقی می شود. برای تحقق این امر باید امکانات و محیط مناسب و مساعد برای مردم، از سوی دستگاه های اجرایی و نظارتی مهیا گردد. سیاست گذاران امر انتخابات باید مردم را از چارچوب و ضوابط حاکم بر انتخابات آگاه سازند و چگونگی انتخاب اصلح را روشن نمایند. رأی دهندگان باید با اطلاع از وضعیت جامعه و کسانی که می توانند جامعه اسلامی ما را به سوی تعالی هدایت نمایند، انتخاب اصلح خود را به انجام برسانند.
اما برگزاری پاک انتخابات نیز مهمترین وظیفه مسئولین امر است که باید نگذارند افراد و یا گروه هایی از جامعه با ایجاد جو و فشار سیاسی، انتخابات سالم را تحت الشعاع خود قرار دهند و آن را از مسیر اصلی دور نمایند.
چارچوب نحوه برگزاری انتخابات را قانون انتخابات تعیین می کند. اگر ضوابط از سوی همه اقشار جامعه رعایت شود، ملت با اعتماد کامل به برگزار کنندگان، به طور گسترده در صحنه انتخابات حضور خواهند یافت و با هر سلیقه و فکری که داشته باشند، اصلح را با تحقیق و تشخیص خود انتخاب خواهند نمود.
پس از برگزاری انتخابات افرادی که به عنوان رئیس جمهور، نماینده مجلس شورای اسلامی، نماینده مجلس خبرگان و … انتخاب می گردند و این مسئولیت را عهده دار می شوند، موظفند اهداف و آرمان های جامعه اسلامی را برآورده سازند.
در این راستا کاندیداها قبل از انتخاب شدن باید برنامه مشخصی داشته باشند. اگر چه چارچوب اصلی وظایف رئیس جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان و… در قانون اساسی مشخص و تعیین شده است؛ لیکن چگونگی انجام این وظایف و رسیدن به اهداف تعیین شده، موضوع مهمی است که باید در برنامه آنان برای ارایه به ملت وجود داشته باشد.
مردن انتظار دارند منتخبین در راه شکوفایی کشور در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی از هر گونه فعالیتی دریغ نورزند.
منتخبین باید توقع معقول مردم را برآورده سازند و آن مواردی را که در برنامه های خود عنوان نموده اند، در مدت عهده دار بودن مسئولیت پیاده نمایند.
در کشور ما، انتخابات بر مبنای قانون انتخابات که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و برای اجرا به وزارت کشور ابلاغ شده است، برگزار می گردد.در قانون انتخابات هر یک از انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان و… شرایط فرد یا افرادی که می توانند برای قبول این مسئولیت داوطلب شوند، دقیقاً مشخص شده است. به موجب قانون انتخابات، شورای نگهبان ناظر بر اجرای قانون انتخابات از سوی مجریان بوده و در کلیه مراحل انتخابات حضور مستقیم دارد و درصورتی که در هر مرحله از برگزاری انتخابات، خلاف قانون مشاهده کند، می تواند نسبت به آن برخورد «قانونی» بنماید.
در برخی از کشورها بالاخص کشورهای سرمایه داری مدعی حکومت مردمی نیز قوانین مشابهی در این جهت وجود دارد لیکن در اجرای قوانین، سرمایه دارها و گروه های ذی نفوذ تصمیم نهایی را در انتخابات خواهند گرفت. آنها هستند که با فریب افکار عمومی خواسته خود را بر جامعه تحمیل می نمایند و در حقیقت اقلیت، اکثریت را در اختیار خود می گیرند.
در اینگونه کشورها انحرافات اخلاقی و .. مانع از داوطلب شدن و در نهایت انتخاب فرد یا افراد نیست. هر شخص با هر وضعیت نا به هنجاری از طریق احزاب و یا به صورت منفرد می تواند داوطلب ریاست جمهوری، مجالس قانونگذاری و سایر اموری که با انتخاب از سوی مردم به حساب می آید، داوطلب شود. تبلیغات انتخاباتی در کشورهای یادشده با تشکیل مجالس بی بندوباری و غیراخلاقی شکل می گیرد. وعده های داوطلبان انتخاباتی نیز بعضاً خیالی، پوچ و بی اساس است.
در این گونه جوامع اکثریت منتخبین که به عنوان رئیس جمهور و نماینده مردم، مسئولیت را به عهده می گیرند در پی کسب قدرت برای خود و گروه خود هستند و مردم نقشی در حرکت های آنان ندارند. البته نمی توانیم ادعا کنیم که همه کشورها چنین وضعیتی دارند.
به هر حال انتخاب شوندگان در کشورهای به اصطلاح پیشرفته سرمایه داری با حمایت صاحبان قدرتمند و صرف هزینه های هنگفت به صحنه می آیند و بنابراین کسانی که برای تصدی مسئولیت این چنین انتخاب می شوند، وامدار و خادم سرمایه داران و یا افراد ذی نفوذ خواهند بود و مردم در نزد آنان اهمیت واقعی خود را نخواهند داشت.
در کشورهای عربی انتخابات به معنای واقعی خود وجود ندارد. در برخی از این کشورها حکومت موروثی و نمایندگان مجالس از طرف هیأت حاکمه مشخص می شوند. در بعضی دیگر مجالس در اختیار هیأت حاکمه است و چنانچه در جهت آنان نباشد، آنها را منحل می کنند. در برخی دیگر که حکومت جمهوری دارند، انتخاب داوطلب با نظر حزب مقتدر و حاکم بر جامعه است.
در جمهوری اسلامی ایران نیز اگر بتوانیم نقش احزاب را در انتخابات پررنگ تر نماییم قطعا میتوانیم شاهد حضور منتخبینی کارآمد در عرصه های مختلف باشیم. حزب همدلی مردم تحول خواه( همت) چندی است حرکت وسیعی را در کل کشور آغاز کرده و برنامه جامع و مدونی دارد و در انتخابات پیش رو نیز با قدرت در عرصه انتخابات شوراهای شهر و ریاست جمهوری در تمام شهرهای کشور با راه اندازی دفاتر فرعی خود ورود پیدا کرده است. امید است شاهد حضور احزاب قدرتمند در کشور باشیم.