مهره ها در بازی دیکتاتورها

 مهره ها در بازی دیکتاتورها

تحلیل روز؛ به قلم دکتر یاسر هشترخانی

توضیح: این یادداشت روز پنجشنبه سوم بهمن با تغییر تیتر و اندکی سانسور در روزنامه اعتماد منتشر شد. این، متن اصلی همان یادداشت است.

در بازی سیاسی دیکتاتورها، مقاماتی که در در صفحه شطرنج دیکتاتور بازی می کنند، فقط مهره هایی هستند که اهداف از پیش تعیین شده را پیش می برند.

اگر می خواهند در صفحه بازی بمانند، چاره ای جز پیش بردن اهداف عالی را ندارند و اگر نظری مغایر داشته باشند، از بازی کنار گذاشته می شوند.

فرقی هم ندارد که آن دیکتاتور، ولادیمیر پوتین در روسیه باشد یا هر دیکتاتور دیگری در هر جای دیگر جهان. حالا که پوتین، دوباره برای ماندن در قدرت برنامه جدیدی ریخته و بازی قبلی پوتین – مدودوف را به بازی اصلاحات در روسیه ذیل تغییر در قانون اساسی این کشور پیوند داده، آینده مهره های بازی دیکتاتور، به یک پرسش جدی تبدیل شده است.

یکی از این مهره ها، الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه است. برخی می گفتند او می رود و مهره دیگری که به نخست وزیر جدید، میخائیل میشوستین، و همینطور ایگور سچین مدیرعامل روس‌نفت و از همفکران سچین، نزدیکتر است جای او قرار می گیرد.

اما واقعیت این است که در کشوری که پوتین در راس آن قرار گرفته، فرقی بین الکساندر نواک یا ایگور سچین نیست وقتی پای منافع روسیه در حوزه انرژی در میان باشد. شاید تفاوتهایی در حوزه داخلی انرژی روسیه بین نواک یا فردی دیگری باشد، اما تاثیر انتخاب فردی دیگر به جای نواک به عنوان وزیر انرژی روسیه برای بازار انرژی جهان، چندان محسوس نخواهد بود.

روسیه کشوری تاثیرگذار در بازار انرژی جهان است.

زمانی گاز روسیه، نقش مهمی در اروپا داشت اما حالا نه فقط گاز روسیه، بلکه نفت روسیه هم در معادلات نفت دنیا تاثیرگذار است.

شاید کمتر کسی تصور می کرد روزی برسد که اوپک به روسیه نیاز داشته باشد. اما اکنون اوپک هم نیازمند همراهی روسیه است و اگر چند عامل را بخواهیم در سر پا نگه داشتن اوپک نام ببریم، یکی از آنها بدون تردید روسیه است. اشتراک منافع روسیه و اوپک موجب تعامل آنها شده و اگرچه الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، در اجرای این سیاست موفق عمل کرده، اما ساده انگارانه است که نقش پوتین را در سیاستهای کلان روسیه در حوزه انرژی نادیده بگیریم.

نفت و گاز، یکی از عوامل قدرت روسیه و پوتین در جهان است. پس چندان غیرعادی نیست که همه سیاستگذاری های حوزه انرژی روسیه زیر نظر پوتین انجام شود و نواک یا هر فرد دیگری که در راس وزارت انرژی روسیه قرار گیرد، مجری همان سیاستها باشد؛ هرچند هنرش باید اجرای مطلوب همان سیاستها باشد.

البته منصفانه نیست نقش مهم نواک و سیاستهای نرم و ملایم مختص او را در پیشبرد این سیاستها و جلب مقبولیت برای روسیه، چه در اوپک و چه در اوپک پلاس، نادیده بگیریم. اما در هر حال، نفت و گاز، اهرم قدرت پوتین است و هر کسی که جای نواک قرار بگیرد، همان سیاستها را در بازار انرژی جهان ادامه می دهد.

فقط شاید روشی متفاوت داشته باشد. در بازی شطرنج دیکتاتورها، همه بازیگرها مهره هایی با چارچوب حرکتی خاصی هستند و نواک یا هر وزیر دیگری، در بازی پوتین نقشی فراتر از این نخواهد داشت.

✍ دکتر یاسر هشترخانی ؛
رئیس واحد حقوقی حزب همت
دکتری حقوق بین الملل از پردیس فارابی
تحلیلگر مسائل سیاسی کشور ترکیه و خاور میانه
مشاور حقوقی در امور ثبت و اسناد
کارشناس نفت و گاز

سایت رسمی حزب همت
کانال تلگرامی حزب همت
صفحه اینستاگرامی حزب همت
کانال ما در آپارات